Μαριάνες, Βόρειες

Κοινοπολιτεία (447 τ. χλμ., 69.221 κάτ. το 2000) των ΗΠΑ, με πρωτεύουσα τη Σαϊπάν (Saipan, 62.392 κάτ.). Οι Β.Μ. βρίσκονται στον βόρειο Ειρηνικό ωκεανό, Α των Φιλιππίνων και Ν της Ιαπωνίας και αποτελούνται από 16 μεγάλα νησιά του αρχιπελάγους Μαριάνες και άλλα μικρότερα ακατοίκητα, κυρίως ατόλλες. Τα πιο σημαντικά νησιά των Β.Μ. είναι η Σαϊπάν, η Ρότα και το Τινιάν. Το σημερινό καθεστώς της Κοινοπολιτείας ιδρύθηκε το 1986 (με μεγαλύτερη αυτοδιοίκηση από ό,τι με το καθεστώς του 1947). Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1978 η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Γερουσία, η οποία αποτελείται από 9 μέλη με τετραετή θητεία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, που απαρτίζεται από 18 μέλη με διετή θητεία· και τα δύο σώματα εκλέγονται από τους μόνιμους κατοίκους. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί ο κυβερνήτης, ο οποίος εκλέγεται κάθε τέσσερα χρόνια· στις τελευταίες εκλογές (Ιανουάριος 2002), κυβερνήτης αναδείχθηκε ο Χουάν Μπαμπαούτα. Τα σημαντικότερα κόμματα της κοινοπολιτείας είναι το Δημοκρατικό Κόμμα και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Η δικαστική εξουσία ασκείται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Κοινοπολιτείας. Η πλειονότητα του πληθυσμού έχει αποδεχθεί το δόγμα της Δυτ. Καθολικής Εκκλησίας, ωστόσο έχουν επιβιώσει διάφορες παραδοσιακές λατρείες. Η επίσημη γλώσσα των νησιών είναι η Αγγλική. Ωστόσο το 86% του πληθυσμού στην ιδιωτική ζωή του ομιλεί την Τσαμόρο καθώς και άλλες γλώσσες εκτός από την Αγγλική.Στα Β της Γκουάμ, βρίσκεται το Pότα, βραχώδες νησί και κατοικημένο από τους γηγενής Tσαμόρο. Ακολουθεί το Tινιάν, στο οποίο απαντούν οι περισσότεροι προϊστορικοί στύλοι (latte stones). Μία θαλάσσια λωρίδα χωρίζει την Tινιάν από τη Σαϊπάν, όπου εδράζεται η πρωτεύουσα ολόκληρου του αμερικανικού εδάφους του αρχιπελάγους. Η επιφάνεια των νησιών, τα οποία είναι ηφαιστειογενούς προέλευσης, παρουσιάζει διαβαθμίσεις· αλλού είναι επίπεδη και ενώ άλλες εκτάσεις είναι γεμάτες από χαμηλά ηφαιστειακά ανάγλυφα. Το νησί Σαϊπάν είναι μάλλον ορεινό, με ψηλότερο σημείο την κορυφή του Tοποτσάου που φτάνει τα 466 μ. Το κλίμα, το οποίο μετριάζεται από τον ωκεανό και τους ανέμους, είναι τροπικό με μέση ετήσια θερμοκρασία 27°C. Άφθονες είναι οι βροχοπτώσεις με μέση ετήσια τιμή τα 3.000 χιλιοστά. Η αρχική βλάστηση του νησιού έχει εν μέρει τροποποιηθεί από τη διάδοση νέων φυτών, ειδικά κατά την περίοδο της ιαπωνικής διοίκησης· ιδιαίτερα διαδεδομένοι είναι οι κοκκοφοίνικες. Η πανίδα είναι σχετικά πλούσια· εκτός από το μοναδικό θηλαστικό, τη νυχτερίδα, ζουν τα σαμιαμίδια αλλά και πλήθος πτηνών και ερπετών.Αρχικά ο πληθυσμός της Κοινοπολιτείας απαρτιζόταν από τους Tσαμόρο, φυλή η οποία προερχόταν από τη Mελανησία, την Πολυνησία και την Ινδονησία. Σήμερα οι κάτοικοι αποτελούν μια διασταύρωση Ισπανών, Φιλιππινέζων, Ιαπώνων, Άγγλων και Σκοτσέζων που έφτασαν στο νησί στη διάρκεια της ισπανικής, της γερμανικής, της ιαπωνικής και της αμερικανικής κατοχής. Το προσδόκιμο ζωής στην Κοινοπολιτεία ανέρχεται στα 75,9 χρόνια (79,3 για τις γυναίκες και 72,8 για τους άνδρες), ενώ η μέση πληθυσμιακή πυκνότητα το 2000 υπολογίστηκε σε 154,8 κατ. ανά τ. χλμ. Οι κάτοικοι των Β.Μ. είναι υπήκοοι των ΗΠΑ, αλλά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στις προεδρικές εκλογές της χώρας. Η οικονομία των νησιών στηρίζεται στον τομέα των υπηρεσιών, κυρίως στον τουρισμό, ο οποίος παρουσιάζει διαρκή ανάπτυξη. Η γεωργία είναι περιορισμένη και περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά. Ανεπτυγμένη είναι και η βιομηχανία ενδυμάτων, τα οποία αποτελούν το κύριο εξαγωγικό προϊόν της Κοινοπολιτείας. Η διάδοση των φυτειών οφείλεται στους Γερμανούς, στην οποία έδωσαν σημαντική ώθηση οι Ιάπωνες που εισήγαγαν το ζαχαροκάλαμο, τον ανανά, το ρύζι κ.ά. Οι οικονομικές δραστηριότητες είναι σήμερα στραμμένες προς την αλιεία και την καλλιέργεια του κοκκοφοίνικα. Εξάγονται ψάρια, κόπρα και φωσφάτα (στο νησί Pότα). Το πιο πυκνοκατοικημένο νησί είναι η Σαϊπάν, όπου οι Ιάπωνες διέδωσαν την καλλιέργεια του ζαχαροκάλαμου και εισήγαγαν καινούριες μηχανές, όπως τα ποδήλατα, τα αυτοκίνητα, τις ηλεκτρικές γεννήτριες κ.ά. Επίσημο νόμισμα των Β.Μ. είναι το δολάριο των ΗΠΑ.Τα νησιά ανακαλύφθηκαν το 1821 από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο, ο οποίος τα ονόμασε Νησιά των Ληστών (Thieves Islands) και μετονομάστηκαν Μαριάνες με την έλευση Ισπανών ιησουϊτών το 1668. Το 1899 παραχωρήθηκαν στη Γερμανία, εκτός από το Γκουάμ, ενώ με τη λήξη του Α’ Παγκόσμιου πολέμου οι Β.Μ. τέθηκαν υπό τον Ιαπωνικό έλεγχο. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου καταλήφθηκαν από τις ΗΠΑ και το 1947 αποτέλεσαν τμήμα των Trust Territory of the Pacific Islands (Υπό Κηδεμονία Έδαφος των Νήσων του Ειρηνικού) για λογαριασμό των Ηνωμένων Εθνών. Το 1975 οι κάτοικοι των Β.Μ. δέχτηκαν με ψήφο να αποτελέσουν Κοινοπολιτεία των ΗΠΑ και το 1978 τα νησιά ορίστηκαν αυτοδιοικούμενα υπό αμερικανική στρατιωτική προστασία. Το 1986 ο Αμερικανός πρόεδρος Ρίγκαν ανακήρυξε τις Β.Μ. Κοινοπολιτεία των ΗΠΑ και τους κατοίκους πολίτες της χώρας και έπειτα από τέσσερα χρόνια (1990) το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων εθνών έπαψε το καθεστώς κηδεμονίας των Β.Μ. που είχε παραχωρηθεί στις ΗΠΑ. Τα νησιά Μαριάνες ή, όπως τα ονόμαζε ο Μαγγελάνος, των Ληστών.